Kinderen en jongeren met een ouder in detentie willen beter geïnformeerd worden over wat ze kunnen verwachten als hun vader of moeder wordt aangehouden en naar de gevangenis moet. Ook vinden ze dat er meer ondersteuning en zorg moet komen en dat scholen, hulpverleners en anderen betrokken partijen meer kennis en expertise moeten hebben om de kinderen goed te helpen. Dat blijkt uit het project Zie je mij wel, waarvan de Kinderombudsman vandaag in samenwerking met Exodus Nederland de uitkomsten presenteert.
Naar schatting zijn er op dit moment 25.000 kinderen met een ouder die in de gevangenis zit. Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer benadrukt de grote impact die dit heeft op de levens van kinderen: 'Ze moeten opeens hun vader of moeder missen, ze voelen zich verdrietig en boos en veel kinderen schamen zich. Een meisje vertelde me dat het haar makkelijker leek om te zeggen dat haar vader dood was, dan te moeten vertellen dat hij in de gevangenis zit.' Veel kinderen met een ouder in detentie krijgen problemen die soms tot in de volwassenheid blijven. 'Het is daarom ontzettend belangrijk dat er meer aandacht komt voor kinderen die dit meemaken', aldus de Kinderombudsvrouw.
De Kinderombudsman en Exodus Nederland hebben kinderen en jongeren waarvan de vader of moeder in de gevangenis zit of heeft gezeten gevraagd een tijdlijn te maken van hun eigen verhaal. De vraag die centraal stond was: op welk moment had jij welke informatie, hulp of steun nodig? De tijdlijn geeft vanaf het moment van aanhouding tot het moment dat de ouder vrijkomt en weer thuis komt wonen per fase weer welke problemen de kinderen en jongeren tegenkwamen en hoe dit volgens hen beter kan.
Met deze tijdlijn wil Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer de kinderen en jongeren een stem geven en de verantwoordelijke organisaties, zoals de politie, penitentiaire inrichtingen, scholen en hulpverleners, laten zien wat zij nodig hebben: 'De kinderen en jongeren hebben heel goede en concrete aanbevelingen opgesteld waar de betrokken organisaties zo mee aan de slag kunnen.'
Uit de tijdlijn blijkt dat kinderen en jongeren beter geïnformeerd willen worden over wat ze kunnen verwachten als hun vader of moeder aangehouden wordt en in detentie zit. Een meisje zegt hierover: 'Ik wist niks, waarom ze hem meenamen, waar naartoe, hoe lang hij weg zou blijven. Dat vond ik heel erg.' Ook maken kinderen en jongeren zich zorgen of het wel goed gaat met hun vader of moeder: 'Je kent het alleen uit films natuurlijk. Ik zag van die oranje overalls voor me en veel mannen in een cel. Ik was zo bang dat het daar gevaarlijk was voor mijn vader, dat ik er niet van sliep,' aldus een jongen.
Naast betere informatie vinden ze dat er meer ondersteuning en zorg moet komen voor kinderen en jongeren met een ouder in detentie en meer kennis en expertise bij scholen en hulpverleners. Vaak is er veel stress thuis, is de relatie met de gedetineerde ouder ingewikkeld en vinden kinderen het lastig om op school te vertellen dat hun vader of moeder in de gevangenis zit. Een meisje vertelt dat ze het jarenlang geheim heeft gehouden op school: 'Ik wist gewoon niet hoe ik het kon vertellen. Ik vind eigenlijk dat de school had moeten zien dat er iets mis was.'
De Kinderombudsman doet daarnaast een aantal extra aanbevelingen aan de verschillende organisaties die een rol hebben bij het verbeteren van de situatie van deze kinderen. Zo moet bij iedere geplande aanhouding waarbij kinderen aanwezig zijn iemand meegaan die speciaal op de belangen van de kinderen let. Gemeenten moeten zorgen dat de lokale hulp alert is op kinderen waarvan een ouder in detentie zit en elk gezin moet een vaste gezinscoach krijgen. Scholen moeten zich meer bewust zijn van hun belangrijke rol in de ondersteuning van deze kinderen en in het tegengaan van pesten en uitsluiting. De Kinderombudsvrouw roept alle betrokken partijen op om snel aan de slag te gaan met de aanbevelingen: 'Deze kinderen hebben het recht om gezien en gehoord te worden en moeten de informatie, zorg en ondersteuning krijgen die zij nodig hebben.'